De deelstaat Kerala in zuidwest India bewijst dat welzijn en kwaliteit van leven niet hoeven af te hangen van welvaart, zoals in onze consumptiemaatschappij. Hier geen blind kapitalisme of marktwerking in de zorg, maar een eerlijke verdeling van rijkdom en duurzame investeringen in sociale voorzieningen. Solidariteit maakt hier het verschil.

Daarbij heeft Kerala ook nog eens een bijzondere cultuur en geschiedenis en een verbluffend mooie natuur. Vooral tijdens de regentijd. Die was laat dit jaar, maar nu de moesson eindelijk gekomen is, regent het veel en vaak en is alles groener dan groen. In deze tijd reizen door Kerala betekent wel een paraplu en een regenjas mee, maar verder zijn er alleen voordelen, zoals geen toeristendrukte en lage prijzen.

Kerala is India, maar zijn succesverhaal is ongekend. Met Kerala gaat het namelijk al decennia lang in vele opzichten beter dan met de rest van het land. Het is geen rijkere deelstaat, maar met weinig middelen gebeurt hier juist veel: iedereen heeft toegang tot goed onderwijs, er is bijna geen analfabetisme, een goed gezondheidszorgsysteem, een veel lager geboortecijfer en veel hogere levensverwachting.

Mensen zijn bovendien politiek en sociaal bewust, en van een religieuze spanningen lijkt geen sprake: overal vind je in een en dezelfde straat of wijk een tempel, een moskee en een kerk. En het succes verhaal van God’s Own Country, zoals de gelikte maar toch treffende reclameslogan luidt, is geen toeval.

Hoe kan het dan dat het in Kerala zo veel beter gaat? Dat is grotendeels te danken aan politieke en sociale veranderingen die vorige eeuw plaatsvonden. Een revolutie die een einde wilde te maken aan diepgewortelde sociale ongelijkheid, voortgebracht door een kasten-systeem dat al sinds mensenheugenis bestond. In deze in kasten en langs religieuze lijnen verdeelde samenleving stond bij je geboorte al vast hoeveel je kon bereiken in het leven en bepaalden liefdeswetten met wie je kon trouwen en vooral met wie niet.

De revolutie kwam na de onafhankelijkheid op gang, toen linkse groepen sociale veranderingen begonnen te eisen, zoals een betere economische verdeling, landhervormingen en gezondheidszorg en onderwijs voor iedereen. Inclusief de ‘onaanraakbaren’: de kasteloze parayiars die het vuile werk van de maatschappij opknapten en die, onvoorstelbaar maar waar, ooit achteruitlopend over straat moesten, terwijl ze hun eigen sporen uitwisten.

In het boek The God of Small Things beschrijft Arundhati Roy de radicale omwenteling die grotendeels in de jaren vijftig en zestig plaatsvond, toen communistische partijen via democratische verkiezingen aan de macht kwamen. Het is een uitzonderlijk mooi beschreven en zeer aangrijpende familiegeschiedenis, die schetst wat er in het leven van mensen veranderde. Bij de elitaire minderheid ontstond weerstand en onbegrip, maar voor de meerderheid betekenden de veranderingen een grotere maatschappelijke vrijheid en meer welzijn. Voor wie ooit naar Kerala gaat is dit boek een absolute must-read.

Sociale veranderingen blijven echter mensenwerk. Het verhaal van Kerala is dan ook niet alleen maar positief. Veel dingen gaan goed, maar er zijn ook problemen. Er is bijvoorbeeld veel alcoholisme en een hoge werkloosheid en zoals overal in India is corruptie is een groot probleem.

Het is hier, de gelikte reclameslogan ten spijt, dan ook zeker geen paradijs voor iedereen. Voor sommigen is het leven zelfs ongenadig hard. In grote steden als Allepey of Kochi is schrijnende armoede en lopen bedelende kinderen en oude mensen langs de weg. Het herinnert me eraan dat ik nog steeds in India ben, een wereld vol onvoorstelbare tegenstellingen.

Ook is de invloed van religie en het kasten-systeem, dat officieel is afgeschaft, nog altijd sterk. Zo worden de meeste huwelijken gearrangeerd, wordt me verteld, en is het soort werk dat je gaat doen vaak afhankelijk van de kaste waartoe je familie behoort.

Toch kun je niet om het succes van Kerala heen. De prioriteiten die hier al jaren worden gesteld zorgen voor een veel hogere kwaliteit van leven en welzijn dan in de rest van India. En dat is echt geen geringe prestatie. Door de economische ontwikkelingen is de grootste uitdaging voor de politiek om te blijven streven naar een betere en gelijkere verdeling van rijkdom. Voor iedereen. Het verhaal van God’s Own Country is misschien geen honderd-procent-succesverhaal, het komt een heel eind.

Deze blog verscheen eerder op Frontaal Naakt