Month: January 2012

“Daar gaat weer wat, verdomme. Hoe haal je het toch in je hoofd?”, verzucht mijn Nederlandse medereiziger geïrriteerd. Hij wijst over de rand van de reling. Als ik me vooroverbuig zie ik een leeg bakje Popmie en een plastic fles in het zeewater drijven. Ik trek mijn schouders op en schud meewarig mijn hoofd. Ik begrijp het net zo min als hij. Onder mij voeren de donkerblauwe golven het afval mee, verder de oceaan op.

De afgelopen uren hebben onze Indonesische medepassagiers op de veerboot naar Flores al tientallen verpakkingen, flessen, zakjes en lege sigarettenpakjes uit de boot geslingerd.  Een klein jongetje loopt de hele tijd heen en weer naar de reling met felgekleurde snoeppapiertjes. Een voor een fladderen ze langs de boot het water in. De ouders van het kind kijken niet op of om. Wij ergeren ons rot.

De troep verdwijnt snel uit beeld, maar voorbij de horizon stapelen de problemen zich letterlijk op. Zeeën en oceanen raken ernstig vervuild. Zo drijft ergens in de Grote Oceaan een enorme kunststofarchipel, waar zeestromen gedumpt vuil bijeen vegen. Het is een plastic soep verspreid over een gebied met een oppervlakte van inmiddels zo’n 34 keer die van Nederland. Niemand weet een oplossing, maar de gevolgen voor het milieu zijn desastreus.

Het lukt ons niet het vuilgooien te negeren. Af en toe maken we een afkeurend gebaar, maar er echt iets van zeggen doen we niet. In plaats daarvan gaan we als gedragskundigen op zoek naar een verklaring. Misschien weten deze mensen niet dat plastic weggooien vervuilend is, omdat ze dat nooit is verteld? Of misschien maakt het hen niets uit dat de zee en de stranden in snel tempo vervuilen? Sterker nog: het vuil dat bij havens zichtbaar in zee dobbert, lijkt afval in zee gooien eerder aan te moedigen.

Ik leg de vraag voor aan Agus, die naast ons aan de reling staat. Hij lacht als hij onze verbazing hoort. Met een peinzend gezicht inhaleert hij lang van z’n sigaret. “Tja, mensen gooien hun afval weg, want dan zien ze het niet meer“, begint hij.  “Ik denk dat ze zich niet realiseren dat het zo vervuilend is. Ze zijn onwetend en denken niet na over het milieu. Misschien moet je mensen dat eerst vertellen.”

Een tijdje denk ik over zijn reactie na. Misschien wordt er op scholen, in kranten en op de televisie in Indonesië niet veel aandacht besteed aan het milieu, maar je hoeft niet perse te leren dat plastic vervuilt, je kunt het ook zien. Er zijn passagiers op de boot die wel de vuilnisbakken gebruiken die her en der verspreid staan, of die hun vuil verzamelen in een zak. Zouden die dan meer om het milieu geven?

We discussiëren de rest van de reis door, maar vinden geen bevredigende verklaring. Als we uren later de haven van Luabanbajo naderen, prachtig gelegen aan een lichtblauwe koraal zee, komen de passagiers langzaam in beweging. Ook wij pakken onze spullen bij elkaar. Het gezin naast ons knoopt een zak opgespaard afval dicht.

Dan verdwijnt de zak met een ferme zwaai over de reling. We kijken elkaar perplex aan. Zullen we op de gooier afstappen en hem streng toespreken? “Weet u wel dat het heel vervuilend is wat u doet? Plastic vergaat niet en maakt het leven in de zee langzaam kapot. De zee waar heel veel mensen afhankelijk van zijn. U ook!” Het gezin loopt voor ons langs naar de uitgang. We zeggen niets. De zak drijft langzaam weg.

Wat schokkende cijfers: De kunststofarchipel in de Grote Oceaan bevat mogelijk meer dan 100 miljoen ton vuil. Veel van het zee zwerfvuil is afkomstig van kustgebieden. In Indonesië, een land van 240 miljoen zielen wordt plastic afval een steeds groter probleem: er wordt zo’n 4 miljoen ton (!) plastic per jaar geproduceerd. In Bali alleen al worden bijvoorbeeld 30 miljoen plastic flessen per maand verbruikt. Plastic wordt in Indonesië nog maar weinig gerecycled. Het meeste vuil wordt verbrand, maar een aanzienlijk deel van het plastic afval wordt geloosd in zee.

Deze blog verscheen eerder op Aziatische Tijger

This year, South East Asia’s youngest state celebrated its tenth anniversary. The Democratic Republic of Timor-Leste was colonized for centuries, gained independence and was occupied again, only to (re)claim its sovereignty at the start of the century. The road to independence was paved by hardship and struggle. And for many years, the West turned a blind eye.

Although East Timor was a Portuguese colony for centuries, only a few ports and cities, like Dili, were effectively controlled by the Portuguese. There was minimal investment in healthcare, infrastructure and education. There were weak ties with the other half of the island, Indonesian West Timor.

When revolution ended fascist rule in Portugal in 1974, all Portuguese colonies immediately gained independence. But, right after independence was declared, East Timor was occupied again. Suharto-ruled Indonesia invaded the eastern half of Timor Island aiming to incorporate it as the 27th province of the republic. Timorese resistance was met with violent force.

Although the annexation was illegal and brutal, not much was done to oppose it. Indonesia, claiming it feared an establishment of a (communist) state right in its backyard that could spark other secessionist revolts in the republic, was backed by the US, UK, Australia and several countries in Asia. The presence of gas- and oil reserves provided another clear motive. Not long after the annexation, Australia and Indonesia already agreed on dividing the Timorese resources.

The effects of the occupation were devastating. Indonesian troops were incredibly brutal: in the twenty-five years the occupation lasted, over a hundred thousand people –mostly innocent civilians – were killed. Many more disappeared; others were imprisoned, abused or displaced to camps where they faced near-starvation. Also, two thirds of East Timor’s infrastructure was destroyed.

During these dark years, Indonesia committed numerous crimes against the Timorese people. And the international community, in particular Indonesians allies the United States, UK and Australia, deliberately looked the other way. Although the UN did condemn the occupation, it undertook no action. Nonetheless, the independence struggle within and outside of East Timor continued.

Around the beginning of the nineties, tables started to turn. A number of atrocities, like the Dili and Santa Cruz massacres, gained widespread media attention. More and more western countries began to openly oppose the Indonesia government and for the first time, a ray of hope dawned for the Timorese people.

Although protest and manifestations were strictly forbidden, people took the streets again and again, voicing pro-independence calls. After the resignation of Suharto in 1998, the time seemed right for self-determination. The international community finally took a stand and an UN-sponsored referendum was set to seal the faith of East Timor. It was up to the people to decide: integration with or independence from Indonesia?

A simple question, and the answer very clear: the Timorese massively voted for independence. But, the struggle was not over yet. Violence erupted the following day, when Timorese pro-integration militias, backed by Indonesia, raided the island.

In several weeks, what was left of the country was smashed into pieces and thousands of people were killed. A peacekeeping force, led by Australia, intervened and eventually independence was formalised in 2002. What followed was a period of rebuilding the country and building a democracy.

Over the next few years, two major crises shaped the country’s political landscape. In 2006, a conflict within the military resulted in large-scale riots throughout the country. As a result, several politicians resigned or broke away from existing parties. Two years later, assassination attempts were conducted on Prime Minister Xanana Gusmão and Nobel Peace Laureate and President José Ramos Horta. Both survived and remained in office, but the political unrest emerged from both crises can still be felt today.

Now, ten years into self-governance, República Democrática de Timor-Leste is still struggling to find its way to a new future. Although stability seems to grow, the country still faces major problems. Much depends on politicians and future governments to further develop democracy and improve the country’s fragile economy. And to build a stable and peaceful future, it will have to depend on the international community. But, as Timor Lestes history has shown, that can bring either good or bad.

Deze blog verscheen eerder op Latitudes